TYTAN 2023
NAGRODA BRANŻY INŻYNIERYJNEJ
GALA ROZDANIA NAGRÓD
7 września 2023
Kraków
NAGRADZAMY ZA DOBRE GOSPODAROWANIE WODAMI
Nagrody TYTAN to prestiżowe wyróżnienia dla najlepszych projektów i produktów, przyznawane w kilku obszarach budownictwa od 2003 r. W branży wód opadowych i roztopowych po raz pierwszy laureatów wyłoniono w 2018 r. W tym roku nagrody TYTAN 2023 zostaną przyznane w kategoriach Projekt Roku i Produkt roku.
Statuetka przedstawia muskularnego mężczyznę, tytana, stanowiącego symbol potęgi i mocy. Jego tors oplata winorośl, element natury, podkreślający symbiozę z naturą podczas stosowania technologii pozostających w zgodzie ze środowiskiem. TYTANA zaprojektował krakowski artysta rzeźbiarz Andrzej Krawczak. Statuetki wykonywane są w krakowskiej hucie, po czym każdorazowo ręcznie opracowywane przez artystę.
Zwycięzców wyłoni komisja w składzie:
Paweł Kośmider
Absolwent Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, gdzie studiował Wydziale Metali Nieżelaznych oraz na Wydziale Zarządzania i Marketingu. Od blisko 20 lat związany z branżą bezwykopową – jako wydawca, organizator konferencji i zagorzały zwolennik technologii no-dig,...
Jadwiga Królikowska
Absolwentka Wydziału Inżynierii Sanitarnej i Wodnej Politechniki Krakowskiej. Stopień doktora nauk technicznych otrzymała w 1997 r. na podstawie rozprawy pt. „Niezawodność syfonów kanalizacyjnych”. Stopień doktora habilitowanego nauk technicznych w zakresie inżynierii...
Marian Kwietniewski
Paweł Licznar
Absolwent Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej. Od 2011 roku nauczyciel akademicki na Wydziale Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej. Od początku swojej pracy zawodowej związany z zagadnieniami wody, a w szczególności krążeniem...
Florian Piechurski
Ocena kosztów renowacji rurociągów sieci wodociągowych metodami utwardzonego rękawa CIPP i wykładziny cementowej Wraz z upływem czasu pojawiają się problemy z eksploatacją rurociągów magistralnych wykonanych ze stali i żeliwa szarego. Wynikają one przede wszystkim z...
Jarosław Rybak
Adiunkt w Katedrze Geotechniki, Hydrotechniki, Budownictwa Podziemnego i Wodnego na Wydziale Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej. Studiował w Politechnice Wrocławskiej, gdzie obronił doktorat w dziedzinie budownictwa. Studiował też w politechnice...
O konkursie
Nagrody TYTAN to przyznawane przez Wydawnictwo INŻYNIERIA sp. z o.o. od 2003 r. wyróżnienia dla najlepszych projektów i produktów. Kandydatami do nagrody mogą zostać zarówno projekty już zrealizowane, jak i planowane, będące na etapie koncepcji oraz wykonawstwa projektu, a także innowacyjne produkty, dostępne na polskim rynku, stosowane w obszarze wód opadowych i roztopowych. Zwycięzców w poszczególnych kategoriach wybiera jury, w skład którego wchodzą uznani eksperci – uczestnicy rynku i przedstawiciele ośrodków naukowych, badawczych oraz branżowych stowarzyszeń. Nagrody w obszarze Projekt Roku i Produkt roku zostaną wręczone podczas uroczystej Gali w dniu 8 listopada 2022 r.
KATEGORIA:
PRODUKT ROKU – nagrodzony zostałnie wprowadzony na polski rynek innowacyjny produkt związany z branżą wód opadowych i roztopowych, który w głosowaniu uzyska największą liczbę punktów.
PROJEKT ROKU – nagrodzony zostanie projekt zrealizowany na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Nominowany oraz nagrodzony może zostać projekt jeszcze niezrealizowany, koncepcja oraz wykonawstwo projektu.
LAUREACI
TYTAN 2022
PRODUKT/TECHNOLOGIE ROKU
Haba Beton Johann Bartlechner Sp. z o.o. – 19 pkt
Rynny „Pfuhler Rinne” są trwałym i bardzo stabilnym systemem odwodnień szczelinowych z żelbetu. Zapewniają bezpieczeństwo powierzchni komunikacyjnych na terenie całej Europy. Dzięki wysokiej wytrzymałości betonu (C40/50) w połączeniu z dużą wytrzymałością na rozciąganie stali użytej do zbrojenia, odwodnienia są w stanie pewnie przenieść obciążenia statyczne i dynamiczne. Wysoka wydajność odprowadzania wody zapobiega gromadzeniu się wody na powierzchni i tym samym minimalizuje niebezpieczeństwo aquaplaningu. Dzięki łatwemu montażowi oraz niskim kosztom utrzymania są rozwiązaniem ekonomicznym. Ich instalacja nie wymaga konieczności obetonowania odwodnienia. Rynny są w 100 % powtórnie przetwarzalne.
Soley sp. z o.o. – 25 pkt
Technologia trenczmikserów CDMM (Continuos Deep Mixing Method), o zmiennym położeniu miecza roboczego do realizacji przesłon przeciwfiltracyjnych w technologii wgłębnego mieszania gruntu – nawet do 2,5 m poza obrysem gąsienic nośnika, za pomocą innowacyjnego narzędzia geotechnicznego TFoW. Rozwiązanie to zwiększa możliwości wykonywania przesłon przeciwfiltracyjnych w technologii CDMM poprzez dowolną ich lokalizację względem osi wału przeciwpowodziowego lub zapory piętrzącej wodę oraz umożliwia znaczący wzrost ich zasięgu w głąb podłoża.
Uponor Infra Sp. z o.o. – 37 pkt
Zbiorniki inteligentne Uponor Infra pozwalają na gromadzenie nadmiaru wód deszczowych podczas obfitych opadów, zapobiegając podtopieniom. Zgromadzona woda może być wykorzystana do zadań takich jak: podlewanie terenów zielonych, mycie placów i ulic, do celów rekreacyjnych i przeciwpożarowych, spłukiwania toalet i rozsączania do gruntu.
Inteligentne zbiorniki retencyjne to wielofunkcyjny układ połączonych i kompatybilnych ze sobą elementów. W skład takiego układu wchodzą: system podczyszczania, zbiornik retencyjny PEHD zbudowany na bazie rur strukturalnych Weholite oraz pełna gama wyposażenia: regulatory przepływu, układy pompowe, zestawy hydroforowe, kosze ssawne, armatura a także aparatura monitorująca oraz sterująca.
Każde urządzenie jest dobierane do indywidualnych potrzeb inwestora związanych z wymaganą retencją oraz potencjałem do wykorzystania zgromadzonej deszczówki. Pod uwagę brane są również lokalne warunki gruntowo-wodne i dostępność miejsca.
Schemat działania inteligentnego zbiornika retencyjnego opiera się na doprowadzeniu do niego wód deszczowych, które podlegają oczyszczeniu z części stałych w osadniku, a następnie z substancji ropopochodnych w separatorze. Oczyszczona woda trafia do części retencyjnej układu zbiorników, w której jest magazynowana. Dzięki zastosowaniu odpowiednich rozwiązań konstrukcyjnych, określona część objętość zgromadzonej wody może zostać wykorzystana do celów gospodarczych. Reszta zgromadzonej wody opadowej, w regulowanej ilości, może zostać odprowadzona do odbiornika grawitacyjnie lub ciśnieniowo.
Inteligentne zbiorniki Uponor Infra mogą być instalowane praktycznie w dowolnym miejscu np. pod ciągami komunikacyjnymi a także na terenach szkód górniczych do IV kategorii włącznie. Konstrukcja zbiorników jest ściśle dopasowana do dostępnego miejsca oraz lokalnych warunków gruntowo-wodnych. Istnieje możliwość zastosowania pojedynczego zbiornika lub stworzenia baterii zbiorników o praktycznie dowolnej pojemności.
Znakomite właściwości materiałowe rur PEHD oraz montaż elementów metodą spawania ekstruzyjnego, gwarantują stuprocentową szczelność układu oraz przenoszenie wszystkich sił osiowych. Dzięki temu zbiorniki retencyjne Uponor Infra są wyjątkowo wytrzymałe i trwałe a ich funkcjonalność jest szacowana na ponad 100 lat. Inne zalety zbiorników polietylenowych Uponor Infra to:
• całkowita odporność na korozję
• odporność na zarastanie
• odporność chemiczna
• odporność na zmienne pH wody i gruntu
• niewielka waga elementów
• łatwy rozładunek i montaż
• neutralność dla środowiska.
Inteligentne zbiorniki Uponor Infra to skuteczne rozwiązanie, które pomaga zapobiegać podtopieniom i jednocześnie umożliwia gromadzenie wód opadowych z funkcją ich wykorzystania w okresach suchych. Pomagają realizować cele zrównoważonego rozwoju, obniżając koszty i oszczędzając zasoby, w tym cenną wodę przeznaczoną do picia.
Wavin Polska S.A. – 35 pkt
TreeTank – zbiorniki dla drzew Zbiorniki dla drzew Wavin TreeTank to propozycja, dzięki której zieleń w miastach może rozwijać się bez przeszkód, nie niszcząc nawierzchni ulic.
Architekci zieleni i włodarze miast zdają sobie sprawę, jak wiele dobrego czyni zieleń w mieście. Na co dzień obserwują jednak, jak bardzo drzewa są wrażliwe i podatne na zagrożenia, m.in. suszę. Wiąże się to z ryzykiem utraty dużych nakładów na stworzenie, utrzymanie i troskę o dobrą kondycję drzew. Sadzenie drzew w tradycyjny sposób – bezpośrednio przy drogach czy chodnikach bez dodatkowych rozwiązań – sprawia, że drzewa rosną z trudem, obumierają lub ich korzenie wyrastają w górę powodując uszkadzanie nawierzchni, np. wybrzuszenia czy pękanie.
Rozwiązaniem są zbiorniki Wavin TreeTank.
W miejscu, w którym zostanie posadzone drzewo, wykopuje się pustą przestrzeń, w której następnie umieszczane są plastikowe skrzynki retencyjno-rozsączające. Drzewo należy posadzić pośrodku, zakotwiczyć, a resztę przestrzeni wypełnić specjalnym podłożem. Dla wzrostu drzewa, oprócz podłoża, kluczowe znaczenie mają również woda i powietrze. Są one dostarczane do systemu korzeniowego dzięki rozprowadzaniu rur drenarskich. Konstrukcja zbiornika ograniczona jest przepuszczalnymi ścianami zewnętrznymi ze wszystkich stron, zapewniając strukturę ochronną dla objętości gruntu drzewa. Ściany boczne pełnią podwójną funkcję – z jednej strony, zapewniają brak kontaktu między otaczającą glebą a podłożem, a z drugiej strony służą jako mur oporowy między zagęszczonym i niezagęszczonym gruntem, co pozwala na zagęszczenie gruntu wokół zbiornika zgodnie z obowiązującymi normami. Dzięki zastosowaniu ścian i geowłókniny przestrzeń pomiędzy miejscem na korzenie a infrastrukturą na zewnątrz zostaje rozdzielona. Korzenie nie wychodzą na zewnątrz – w efekcie chronione są infrastruktura podziemna i nawierzchnia. Konstrukcja zbiornika zapewnia całkowitą wytrzymałość od ruchu i naziomu nad zbiornikiem. W taki sposób powstaje nie tylko idealne środowisko dla wzrostu drzewa, ale rozwiązanie zapewniające, że nawierzchnia wokół drzewa pozostanie w dobrym stanie, bez wybrzuszeń czy pęknięć spowodowanych korzeniami. Zbiorniki można także szybko zamontować i zdemontować – gdy na przykład na późniejszym etapie zajdzie konieczność ułożenia kabli czy rur w ziemi, zbiornik na drzewa można łatwo odkopać i otworzyć.
Realizacje w Polsce:
– Parking przy Starostwie Powiatowym Wrocław, ul. T. Kościuszki 129
– Bielsko- Biała, plac Wojska Polskiego
– Rynek w Cieszynie
– Instalacja pokazowa MWiK Bydgoszcz, Gdańska 242
Statuetkę TYTAN w kategorii Produkt/Technologia roku otrzymała firma Uponor Infra Sp. z o.o.
PROJEKT ROKU
Gdańska Agencja Rozwoju Gospodarczego – 31 pkt
Przedsięwzięcie dotyczy budowy zbiorników retencyjnych na terenie industrialnym, przy porcie w Gdańsku, przeznaczonym na place magazynowe i bazy logistyczne. Celem budowy zbiorników jest czasowa retencja (detencja) wód opadowych i roztopowych z terenów inwestycyjnych Pomorskiego Centrum Inwestycyjnego (PCI). Obszar ciążący do zbiorników stanowią obecnie tereny zielone i nieużytki. W przyszłości planowane jest przekształcenie tego obszaru w tereny zabudowy produkcyjno-usługowej, o wysokim stopniu uszczelnienia nawierzchni. W związku z tym wzrośnie ilość wód opadowych odpływających z tego obszaru. Zgodnie z zasadami zrównoważonej gospodarki wodami opadowymi planuje się retencję nadmiaru wód opadowych. Wyzwaniem koncepcji, opartej o model hydrodynamiczny, było uzyskanie niskich wartości chwilowego odpływu maksymalnego wód opadowych przy wysokim stopniu uszczelnienia terenu. Dodatkowo teren częściowo jest zalesiony. Zaprojektowany i wybudowany już układ zbiorników suchych jest wyjątkowy, zarówno co do skali, jak i metody wykonania. Dzięki wykorzystaniu unikalnych metod geotechnicznych udało się ocalić drzewa, które rosną obecnie w środku zbiornika. Zbiorniki są świetnie wpisane w krajobraz – jeden obsiany łąką kwietną, a drugi w terenie leśnym. Właściwie nie wyróżniają się z otoczenia, stanowiąc równocześnie ochronę terenu na wypadek nawet wód 1-procentowych.
Gdańska Agencja Rozwoju Gospodarczego sp. z o.o. – 39 pkt
Zmiana projektu „Budowa i przebudowa głównych kolektorów deszczowych na terenie Miasta Mrągowo” poprzez wprowadzenie zagadnień zielono-niebieskiej infrastruktury i zrównoważonego gospodarowania wodami opadowymi w mieście.
Uchwalenie 20 lipca 2017 r. nowego prawa wodnego zmieniło spojrzenie na wody opadowe. Przestały one być definiowane jako ściek, a traktowane są jako cenny zasób, który należy retencjonować, przeciwdziałając skutkom suszy. Co więcej, zgodnie z nowym prawem wodnym, przez zmianę definicji ścieków i wyłączenie z tej definicji wód opadowych, możliwe stało się odprowadzanie wód opadowych do jeziora Sołtyskiego, które nie będąc jeziorem przepływowym, wysycha. Nowe warunki stworzyły wyjątkową szansę zmiany podejścia do gospodarowania wodami opadowymi w Mrągowie. Suma wszystkich powyżej opisanych warunków powoduje, że miasto jest zdeterminowane, aby zrewidować dotychczasowe podejście do projektu i wprowadzić korzystne zarówno ekologicznie, jak i ekonomicznie zmiany. Przygotowano nową koncepcję, opartą o model hydrodynamiczny, przygotowano rewizję projektów budowlanych i kluczowych decyzji. Zmieniony projekt jest obecnie wdrażany.
Pryncypia zmiany są następujące:
1. Zwiększenie zagospodarowania wód opadowych in situ.
2. Wykorzystanie wód opadowych i przeciwdziałanie skutkom suszy poprzez zasilanie wysychającego jeziora Sołtyskiego.
3. Zmiana układu rozwiązań w taki sposób, aby uniknąć budowy kosztownego odcinka kolektora, a co za tym idzie zmniejszenia nakładów inwestycyjnych na ten element projektu (będący współcześnie reliktem starej filozofii „collect and drain”). Przekierowanie uzyskanych oszczędności na zwiększenie udziału zielono-niebieskiej infrastruktury i rozwiązań infiltracyjnych, lokalnych.
4. Poprawa warunków bioróżnorodności.
5. Wprowadzenie etapowania projektu, który umożliwi rozpoczęcie realizacji i jej płynne kontynuowanie w taki sposób, by całość inwestycji została zakończona i rozliczona do grudnia 2023 roku.
6. Uzyskanie synergii z kolejnymi działaniami planowanymi przez miasto, dotyczącymi rekultywacji jeziorka Magistrackiego, zwiększenia retencji w miejscach formowania się odpływu poprzez lokalną mikroretencję, z elementami edukacji i promocji wykorzystania wód opadowych (np. w formie „wodnych placów zabaw”).
7. Utrzymanie, a nawet poprawa wskaźników rezultatu i produktu projektu, przy utrzymaniu lub zwiększeniu jego oceny merytorycznej w stosunku do uzyskanej w konkursie.
Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie – 35 pkt
Okres realizacji: 2018-2021
Opis projektu / produktu: Przedmiotem zgłoszenia są działania związane z przywróceniem ciągłości dwóch rzek w południowej Polsce podejmowane przez RZGW w Krakowie w projektach:
• Likwidacja barier migracyjnych dla organizmów wodnych na rzece Wisłoce i jej dopływach – Ropie oraz Jasiołce oraz
• Przywrócenie ciągłości ekologicznej i realizacja działań poprawiających funkcjonowanie korytarza swobodnej migracji rzeki Biała Tarnowska
Zapory na rzekach Białej Tarnowskiej i Wisłoce od dziesięcioleci blokowały lub utrudniały migrację ryb. W rezultacie gatunki takie jak łosoś, troć wędrowna i jesiotr zniknęły z listy ichtiofauny występującej w naszych rzekach, podczas gdy inne zostały umieszczone w kategorii najwyższego ryzyka. Przywrócenie możliwości swobodnego przemieszczania się ryb i innych organizmów wodnych w górę i w dół rzek jest jednym z celów Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie, który odpowiada za gospodarkę wodną w dorzeczu Górnej Wisły.
Dotychczasowe próby odtworzenia tych gatunków opierały się przede wszystkim na zarybianiu, które bez równoczesnego otwarcia szlaków migracyjnych i odtworzenia odcinków przydatnych do tarła i wzrostu narybku, nie mają szans powodzenia. Oba projekty nie podejmują działań zarybieniowych, ale mają na celu przywrócenie dostępu do tarlisk i stworzenie warunków do tarła. W przypadku Białej Tarnowskiej modernizacja objęła 15 barier w wędrówkach ryb. Ich przebudowa, pod kątem wymagań migracji ryb, spowodowała odblokowanie 80-kilometrowego korytarza rzecznego, w tym 43,1 km rzeki Białej Tarnowskiej i 36,9 km jej dopływów, co skutkowało udrożnieniem koryta rzeki Białej Tarnowskiej od źródeł do ujścia. W przypadku Wisłoki i jej dopływów likwidacja 7 barier migracji ryb spowodowała odblokowanie korytarza rzecznego o długości 254 km – Wisłoki (124 km), Jasiołki (76 km) oraz Ropy (54 km).
Projekty zostały zrealizowane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020, który jest częścią perspektywy finansowej Unii Europejskiej. Projekty te są również pierwszą na południu Polski próbą przetestowania różnych typów przepławek dla ryb. Szczególny nacisk w projekcie położono na wykorzystanie naturalnych materiałów, które odróżniają nasze przepławki od typowych przepławek technicznych z betonu i stali. Proces projektowo-budowlany w obu projektach był efektem współpracy inżynierów i biologów i zakładał, że badanie efektywności wybudowanych obiektów przepławek dla ryb jest częścią procesu inwestycyjnego, a nie tylko jego dodatkiem. Do udokumentowania migracji ryb przez przepławki wykorzystano różne dostępne na rynku techniki badawcze, takie jak telemetria akustyczna, telemetria radiowa, techniki nieinwazyjne z wykorzystaniem pułapek sieciowych i skanera wraz z kamerą. We wszystkich lokalizacjach prowadzono monitoring hydrauliczny, a przeprowadzona ocena zdolności migracji ryb potwierdziła, że wszystkie przepławki dla ryb spełniły swoje zadanie – ryby mogą ponownie migrować w obu kierunkach.