Tunele w skałach – praktyczne aspekty projektowania i wyzwania normalizacyjne

Tunele należą do konstrukcji geotechnicznych stawiających przed projektantami istotne wyzwania w zakresie stopnia skomplikowania analiz współpracy konstrukcji z otoczeniem i przyjęcia właściwych rozwiązań projektowych. Projektowanie i realizacja tuneli w ośrodkach skalnych wiąże się w tym zakresie z jeszcze większymi trudnościami. W referacie przedstawione zostaną wybrane praktyczne aspekty projektowania tuneli w ośrodkach skalnych, ze szczególnym nastawieniem na modelowanie numeryczne, analizę stanów granicznych oraz stosowanie metody obserwacyjnej w odniesieniu do rzeczywistego zachowania się obiektu i napotykanych warunków gruntowych. Omówiona zostanie również kwestia dotychczasowych i planowanych prac normalizacyjnych w zakresie projektowania tuneli i innych budowli podziemnych, formalnie będących poza zakresem stosowalności Eurokodów. W tym kontekście przedstawione zostaną wyzwania jakie stoją na drodze do opracowania europejskiej normy do projektowania tuneli.

Bezpieczeństwo obiektów budowlanych w sąsiedztwie tuneli – nowe wytyczne ITB

Dynamiczny rozwój budownictwa na terenach zurbanizowanych znacznie zwiększył zapotrzebowanie na wykorzystywanie przestrzeni podziemnej, w tym na budowę nowych tuneli. Budowa tuneli ma przede wszystkim wpływ na przemieszczenia podłoża nad samym tunelem oraz w jego bezpośrednim otoczeniu. Na powierzchni terenu ten wpływ można zaobserwować w postaci formującej się niecki, której towarzyszą osiadania oraz przemieszczenia poziome. Przewidywanie wartości i rozkładu tych deformacji wzdłuż trasy projektowanego tunelu jest konieczne, aby ocenić potrzebę implementacji środków zabezpieczających istniejące obiekty budowlane, w zależności od ich wrażliwości oraz potencjalnych konsekwencji ich uszkodzenia. Jest to szczególnie istotne ze względu na fakt, że destrukcje obiektów spowodowane realizacją tuneli w warunkach zabudowy miejskiej, generują roszczenia stron trzecich i narażają inwestora i wykonawcę na dodatkowe koszty i opóźnienia. Referat prezentuje nowe wytyczne dotyczące oceny wpływu budowy tuneli na przemieszczenia podłoża i obiekty sąsiednie w zakresie wpływów statycznych, opracowane na podstawie zgromadzonych doświadczeń, głównie z budowy metra.

Współautorzy: dr hab. inż. Tomasz Godlewski – prof. ITB, prof. dr hab. Anna Siemińska-Lewandowska

Witold Bogusz jest inżynierem budownictwa i geotechnikiem związanym zawodowo od 14 lat z budownictwem podziemnym. Jest autorem licznych opracowań w zakresie oddziaływania obiektów podziemnych na zabudowę sąsiednią. W latach 2016-2021 pełnił funkcję inspektora nadzoru w specjalności geotechnicznej na budowie II linii metra w Warszawie. Obecnie pracuje w firmie Jacobs przy projektach tunelowych realizowanych na Bliskim Wschodzie.
Od 2015 r. zaangażowany był w prace normalizacyjne związane z opracowaniem drugiej generacji Eurokodu 7, jako reprezentant Polski w CEN TC250/SC7. Od 2019 r. pełnił funkcję lidera jednej z grup zadaniowych TG-D1 ds. skarp, konstrukcji oporowych i kotew. W latach 2017-2022 był członkiem grupy roboczej JRC „Expert Network on Design of Underground Structures” zajmującej się pracami przednormalizacyjnymi w zakresie projektowania tuneli. Od 2015 r. Od 2019 r. pełnił również funkcję sekretarza europejskiego komitetu ISSMGE ERTC10 „Evaluation of Eurocode 7”, a od kwietnia 2024 r. jest jego przewodniczącym. Od 2024 r. jest również przewodniczącym komitetu KT254 ds. Geotechniki w Polskim Komitecie Normalizacyjnym.
Jest autorem i współautorem kilkudziesięciu publikacji w czasopismach naukowych oraz technicznych. W 2021 r. uzyskał w Instytucie Techniki Budowlanej tytuł doktora w oparciu o pracę związaną z oddziaływaniem budowy tuneli na zabudowę sąsiednią.