Przestrzenny rozkład zanieczyszczeń pyłem zawieszonym PM10 na przykładzie woj. małopolskiego i śląskiego
Problem jakości powietrza nagłośniony na nowo w ostatnich kilku latach, w Polsce występuje głównie w rejonach południowych, rzadziej w dużych aglomeracjach Polski Centralnej. Do niedawna istniało przekonanie, że najbardziej zanieczyszczone pyłem zawieszonym są duże miasta i aglomeracje, takie jak Kraków czy Katowice. Przeprowadzenie pomiarów mobilnych oraz stacjonarnych kampanii pomiarowych pozwoliło wskazać, iż problem jakości powietrza jest dużo istotniejszy właśnie w mniejszych miejscowościach. Jednym z głównych czynników, obok wielkości emisji oraz warunków meteorologicznych, decydującym o jakości powietrza w danej lokalizacji jest jej położenie. W południowej Polsce bardzo wiele miejscowości położonych jest w dolinach i kotlinach górskich, gdzie podczas występowania niekorzystnych warunków meteorologicznych bardzo szybko dochodzi do nagromadzenia się w powietrzu szkodliwych substancji emitowanych głównie z palenisk domowych.
Należy zwrócić uwagę na różnice w dynamice zmian stężeń pyłów zawieszonych w Krakowie, który ostatnio stał się polską stolicą smogu, a miastami śląskimi takimi jak Zabrze czy Rybnik (ew. Żywiec). W okresach występowania warunków meteorologicznych sprzyjających wzrostowi stężeń zanieczyszczeń w przypowierzchniowej warstwie powietrza wyraźnie widać różnice w utrzymywaniu się wysokich stężeń. Pomimo iż średnie wartości obserwowane w różnych lokalizacjach utrzymują się na podobnym poziomie, to ekstrema oraz czas trwania przekroczeń znacznie się różnią.
Interesująca z naukowego punktu widzenia jest różnica pomiędzy ostatnimi dwoma sezonami grzewczymi, gdzie wyraźnie widać wpływ panującej danej zimy sytuacji synoptycznej na poziom zanieczyszczeń. Sezon 2016/2017 przejawia się występowanie długotrwałych warunków wyżowych, które w sposób jednoznaczny sprzyjają akumulacji zanieczyszczeń w atmosferze.
Dr inż. Jakub Bartyzel, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Doktor nauk fizycznych, asystent w Zespole Fizyki Środowiska, Katedry Zastosowań Fizyki Jądrowej Wydziału Fizyki i Informatyki Stosowanej, Akademii Górniczo-Hutniczej. Pracę doktorską bronił z tematyki związanej z wykorzystaniem antropogenicznych składników gazowych atmosfery do datowania wód podziemnych.
Jego zainteresowania naukowe związane są z szeroko pojętym problemem jakości powietrza, z naciskiem na tematykę pomiarów pyłów zawieszonych oraz opracowywania nowych metod prowadzenia badań. Jest również zaangażowany w badania związane z gazami powodującymi efekt cieplarniany i dynamiką zmian ich stężeń w atmosferze.
Od kilku lat współpracuje ze Stowarzyszeniem Krakowski Alarm Smogowy.