Adaptacja systemów odwodnienia do zmian klimatycznych – aktualny model opadowy vs. model z adaptacją do roku 2050
W referacie podjęty zostanie aktualny temat aplikacji do NFOŚiGW i POIiŚ 2014-2020 dofinansowania modernizacji i rozbudowy sieci kanalizacji deszczowych. Kluczowym i najważniejszym czynnikiem wpływającym na sukces w aplikacji o środki unijne dla celów inwestycyjnych w obrębie systemów odwodnienia jest zrozumienie, że nie przewiduje się środków na projekty, w których chodzi jedynie o prostą renowację, względnie rozbudowę systemów odwodnienia. Środki finansowe są przewidziane na adaptację do zmian klimatu, a więc przystosowanie ich na przejęcie w przyszłości większych i bardziej intensywnych spływów powierzchniowych. Już teraz w aplikacji o takie środki wymagane jest posiadanie aktualnego lokalnego modelu opadowego, a dodatkowe punkty przyznaje się za posiadanie lokalnego modelu opadowego z adaptacją do roku 2050, opartego o co najmniej jeden scenariusz zmian klimatycznych, zakładający średni poziom zmian klimatu, np. A1B zgodnie z 4 Raportem IPCC lub RCP4,5 zgodnie z 5 Raportem IPCC. Opracowanie aktualnego lokalnego modelu opadowego oraz modelu z adaptacją do roku 2050 jest dla wielu potencjalnych wnioskodawców niemożliwe z uwagi na brak danych opadowych i odpowiedniej wiedzy.
Kompleksowym rozwiązaniem w tym zakresie może być Atlas PANDa, budowany przez spółkę RETENCJAPL sp. z o.o. we współpracy z IMGW w ramach projektu POIR.01.01.01-00-1428/15 dofinansowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. PANDa to akronim Polskiego Atlasu Natężeń Deszczów, a więc docelowego źródła aktualnej i niepodważalnej informacji o natężeniach deszczów miarodajnych do projektowania oraz modelowania systemów odprowadzania i retencjonowania wód opadowych w Polsce. Jednym z pierwszych rezultatów projektu PANDa są lokalne modele natężeń deszczów miarodajnych. Modele te spełniają wymogi aplikacji do NFOŚiGW i POIiŚ 2014-2020, gdyż są na pewno aktualne, bazujące na danych opadowych z 30-lecia 1986-2015, a ponadto szeroki zakres opisywanych przez nie przedziałowych natężeń miarodajnych od 5 do 4320 min pozwala je stosować nie tylko do zasilania modeli hydrodynamicznych samych kanalizacji deszczowych, ale także koryt rzecznych pełniących rolę odbiorników wód opadowych.
Na koniec referatu zostanie zaprezentowany także przykład opracowania lokalnego modelu opadowego z adaptacją do roku 2050 na bazie aktualnego modelu PANDa oraz odczytu prognozowanego wzrostu maksymalnych rocznych sum dobowych opadów, według scenariusza RCP4,5 zgodnie z 5 Raportem IPC. Omówiona zostanie również przydatność warsztatu multifraktalnych i fraktalnych analiz szeregów natężeń opadów, a w szczególności techniki downscaling.
dr hab. inż. Paweł Licznar, prof. nadzw. PWr, Politechnika Wrocławska
Absolwent Wydziału Budownictwa Lądowego i Wodnego Politechniki Wrocławskiej. Stopień doktora doktor nauk rolniczych w zakresie specjalności kształtowanie środowiska otrzymał w 2002 r. na Wydziale Melioracji i Inżynierii Środowiska Akademii Rolniczej we Wrocławiu na podstawie rozprawy pt.: „Modelowanie procesów erozji wodnej w małej zlewni rolniczej”. Jako młody naukowiec wyróżniony krajowymi stypendiami Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej w latach 2004–2005 oraz sześcioma nagrodami Rektora Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
Stopień doktora habilitowanego nauk technicznych w zakresie inżynierii środowiska uzyskał w 2010 r. na Wydziale Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej na podstawie rozprawy pt.: „Generatory syntetycznych szeregów opadowych do modelowania sieci kanalizacji deszczowych i ogólnospławnych”. Od roku 2012 jest zatrudniony na stanowisku profesora nadzwyczajnego Politechniki Wrocławskiej, aktualnie w Katedrze Wodociągów i Kanalizacji.
Jego zainteresowanie zagadnieniami hydrologii miejskiej zapoczątkowane zostało w 1996 r. w trakcie trymestru studiów na Union Colleague w Schenectedy, NY w USA. Odbył długoterminowe staże naukowe w USA (Purdue University, University of Iowa, stypendium Fulbrighta), we Włoszech (Universita di Bologna, stypendium Fundacji Batorego), w Niemczech (Technische Universität Kaiserslautern, stypendium DAAD) oraz staże krótkoterminowe w Niemczech, USA i Słowacji.
Promotor trzech zakończonych przewodów doktorskich, licznych prac magisterskich i inżynierskich. Autor i współautor około 100 publikacji naukowych. Wyniki badań prezentował na wielu zagranicznych i krajowych konferencjach naukowych. Specjalista w zakresie pomiarów i przetwarzania danych opadowych oraz modelowania hydrodynamicznego sieci kanalizacyjnych. Współpracuje z ośrodkami naukowymi z USA, Włoch i Niemiec. Od roku 2012 członek Rady Ekspertów MPWiK w Warszawie, a od 2014 r. edytor pomocniczy czasopisma Stochastic Environmental Research and Risk Assessment (Impact Factor: 2.673).
