Wpływ czasu na wzrost oporów tarcia w dwóch sytuacjach inżynierskich
W referacie omówione zostaną sytuacje inżynierskie, w których może nastąpić istotny wzrost oporów tarcia związany z czasem:
- sytuacja 1 – mikrotunelowanie – wstrzymanie prac wiertniczych powoduje gwałtowny wzrost oporów tarcia,
- sytuacja 2 – żelbetowe pale prefabrykowane lub wiercone – wzrost nośności pala po upływie pewnego czasu.
Technologia mikrotunelowania polega na instalacji rurociągu w gruncie z wykorzystaniem tarcz mechanicznych, które urabiając grunt, przeciskane są z komory startowej w kierunku komory odbiorczej z wykorzystaniem stacji siłowników głównych oraz stacji siłowników pośrednich. Podczas wykonywania mikrotunelowania stacja siłowników głównych, znajdujących się w komorze startowej, generuje siłę przeciskową zależną od oporów tarcia na pobocznicy oraz od ciśnienia czołowego w przodku wyrobiska. Rodzaj gruntu (spoisty, niespoisty), jego parametry geotechniczne oraz materiał, z którego wykonana jest rura, determinuje wielkość współczynnika tarcia pomiędzy pobocznicą i gruntem, a to z kolei wpływa na wielkość siły przeciskowej. Tarcza mikrotunelowa wykonuje rozwiert gruntu o 20–30 mm większy niż średnica rury przeciskowej, a przestrzeń powstająca pomiędzy rurą i gruntem, nazywana przestrzenią pierścieniową, wypełniana jest zawiesiną bentonitową (płuczką wiertniczą) w celu redukcji oporów tarcia. Tłoczenie zawiesiny bentonitowej odbywa się w sposób ciągły za pośrednictwem rur wyposażonych w dysze z zaworem zwrotnym. Wtłaczanie zawiesiny w przestrzeń pierścieniową ma bezpośredni wpływ na wielkość współczynnika tarcia.

Krzysztof Michalczuk, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Absolwent Politechniki Warszawskiej, Wydziału Inżynierii Środowiska w specjalizacji Inżynieria Wodna oraz Wydziału Budownictwa i Inżynierii Środowiska SGGW w Warszawie, na którym jest obecnie uczestnikiem studiów doktoranckich w Zakładzie Geotechniki. Od kilkunastu lat pracuje przy realizacji obiektów budownictwa podziemnego z zastosowaniem m.in. zmechanizowanych tarcz TBM oraz technologii mikrotunelowania. Posiada uprawnienia budowlane do projektowania i do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności konstrukcyjno-budowlanej.