Ryzyka, analizy, geotechnika – Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

Tematem wystąpienia będzie budowa Muzeum Sztuki Nowoczesnej (MSN), która rozpocznie się w kwietniu 2019 r. przy Placu Defilad w Warszawie. Generalnym wykonawcą tego przedsięwzięcia jest firma Warbud S.A. Inwestycja stanowi początek rozbudowy strategicznego z perspektywy centrum stolicy terenu, na którym w przyszłości stanie również Teatr Rozmaitości. Projektantem konstrukcji MSN jest firma Buro Happold Polska. Nowo realizowany obiekt, usytuowany od strony ul. Marszałkowskiej, składać się będzie z sześciu kondygnacji: dwóch podziemnych oraz czterech nadziemnych. Wyzwaniem dla projektanta było posadowienie obiektu, które zakłada lokalizację budynku bezpośrednio nad tunelami szlakowymi metra. Wykonawca w swojej ofercie przetargowej zwrócił uwagę na wszelkie możliwe ryzyka i zagrożenia związane z bezpieczeństwem stacji i tuneli metra. Zagadnienia związane z realizacją wykopu, odprężeniem gruntu nad tunelami szlakowymi oraz posadowieniem budynku, wymagały przestrzennej analizy MES, która uwzględniała złożone interakcje konstrukcji z gruntem. Fundament budynku został zaprojektowany jako płytowo-palowy w technologii pali CFA. Występujące długości pali w projekcie wykonawczym przekraczały 30 m i wymagały weryfikacji nośności, doboru odpowiedniego zbrojenia oraz dopasowania odpowiedniej sztywności. Do w pełni bezpiecznego zarządzania ryzykiem geotechnicznym w projekcie monitoringu Warbud S.A. rozszerzył zakres pomiarów automatycznych, obejmując również tunele szlakowe i łącznik tunelu metra znajdujące się w strefie bezpośredniego wpływu wykopu.

Seweryn Bodus, Warbud S.A.

Absolwent Wydziału Fizyki Technicznej i Matematyki Stosowanej Politechniki Gdańskiej z tytułem mgr inż. matematyki stosowanej, a także Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej, gdzie uzyskał tytuł inż. budownictwa lądowego o specjalności konstrukcje budowlane inżynierskie. Zawodowo od trzech lat jest związany z firmą Warbud S.A., w której, będąc projektantem w Zespole Projektowym Geotechniki i Fundamentowania, zajmuje się modelowaniem konstrukcji budowlanych przy współpracy z ośrodkiem gruntowym. Przedmiotem jego zainteresowań zawodowych są prace badawcze dotyczące zaawansowanych modeli numerycznych w analizach posadowienia obiektów inżynierskich. W pracy naukowej prowadzi badania dotyczące projektowania fundamentów płytowo-palowych oraz rozdziału obciążenia w układzie płyta–pal budynków wysokościowych.

Najdłuższy w Polsce tunel pozamiejski – dlaczego budowa na zakopiańskiej trasie S7 jest tak skomplikowana?

prof. dr hab. inż. Marek Cała, Akademia Górniczo-Hutnicza

Specjalista w zakresie geomechaniki, geotechniki, budownictwa podziemnego i tunelowania. Jego dorobek obejmuje ponad 120 publikacji z zakresu geoinżynierii, w tym 7 monografii. Wypromował ponad 70 magistrów, 4 doktorów i był recenzentem 4 rozpraw doktorskich. Brał udział w realizacji kilkunastu projektów badawczych dedykowanych zagadnieniom z zakresu mechaniki skał i gruntów, stateczności obiektów podziemnych oraz prognozowania zjawisk dynamicznych w górotworze. Jest autorem i współautorem ponad 300 opracowań, opinii oraz projektów realizowanych na zlecenie przemysłu. Specjalizuje się w praktycznym zastosowaniu metod numerycznych dla rozwiązywania problemów związanych z szeroko rozumianą geoinżynierią, budownictwem oraz górnictwem. Przedmiotem jego szczególnych zainteresowań jest problematyka zastosowania obliczeń numerycznych dla analizy stateczności skarp i zboczy.

Najnowsze rozwiązania w zakresie monitoringu atmosfery w tunelach na przykładach realizacji projektów w Polsce i za granicą

W przypadku emisji przemysłowych monitoring jest szczegółowo skodyfikowany na poziomie Unii Europejskiej i dokładnie wiadomo, co i w jaki sposób należy mierzyć. Tymczasem jeśli chodzi o monitoring atmosfery w tunelach, nie ma takich regulacji i występują znaczące różnice w zakresie monitoringu oraz metod pomiaru nie tylko pomiędzy poszczególnymi krajami, ale i pomiędzy inwestorami lub biurami projektowymi. Tym niemniej istnieją pewne uniwersalne zasady wymuszone chociażby prawami fizyki. Prezentacja będzie dotyczyć przeglądu alternatywnych bądź wywołujących dyskusję rozwiązań w zakresie pomiarów objętych zakresem monitoringu atmosfery w tunelach.
Pomiary gazowe obejmują tlenek węgla i tlenki azotu. Od lat stosowaną i sprawdzoną metodą jest pomiar optyczny na zasadzie absorpcji w podczerwieni (w przypadku tlenków azotu czasami również w ultrafiolecie), tym niemniej prawo obywatelstwa zaczynają zdobywać sobie pomiary za pomocą czujników elektrochemicznych.
Wciąż przedmiotem dyskusji jest konieczność pomiaru NO2. Jest ona istotna i coraz bardziej oczywista z uwagi na wysoką toksyczność tego gazu. Stężenie powyżej 1 ppm jest szkodliwe dla zdrowych ludzi, natomiast dla astmatyków próg szkodliwości wynosi już 0,1 ppm. Podczas prezentacji zostanie wykazane, że sam pomiar NO nie wystarcza, ponieważ proporcja NO i NO2 może zmieniać się w bardzo szerokim zakresie. Pomiar niskich stężeń NO2 jest technicznie możliwy nie tylko metodą optyczną, ale również elektrochemiczną.
Systemy monitoringu atmosfery w tunelach obejmują również pomiar prędkości i kierunku przepływu powietrza. Stosowane są dwie metody pomiaru: punktowa i liniowa (na szerokości nawy tunelu). W przypadku tuneli drogowych obecnie dominuje pomiar liniowy, ale w tunelach kolejowych broni się pomiar punktowy z uwagi na trudność zapewnienia niezakłóconej przez przejeżdżające pociągi ścieżki pomiaru liniowego. Dyskusję budzą wymagania dotyczące materiałów, z których wykonane są elementy zewnętrzne mierników. Szczególnie kontrowersyjne jest wymaganie wykonania wszystkich elementów ze stali tytanowej 316Ti.
Powyższe rozważania zostaną zilustrowane wybranymi przykładami realizacji tuneli na całym świecie, w tym realizowanego obecnie tunelu pod Ursynowem na trasie S2 (w ramach Południowej Obwodnicy Warszawy).

Krzysztof Filipowski, Pentol-Enviro Polska sp. z o.o.

W roku 1972 ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. W latach 1972–88, działając na kierowniczych stanowiskach, uczestniczył w rozruchu i eksploatacji Elektrowni Kozienice i Bełchatów. Następnie, przez 26 lat, kierował firmą Pentol-Enviro Polska. Od 2015 r., będąc już na emeryturze, kontynuuje pracę w Pentolu jako dyrektor ds. rozwoju.

 Wentylacja półpoprzeczna tunelu – problemy projektowe

Mateusz Fliszkiewicz, F&K Consulting Engineers sp. z o.o., sp. k

Trudności realizacyjne przy budowie tuneli – pod Małym Luboniem w ciągu drogi ekspresowej S7 oraz w ciągu drogi ekspresowej S52

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad realizuje obecnie kilkanaście inwestycji drogowych, w ramach których powstają tunele drogowe. Wśród nich jest budowa tunelu pod Małym Luboniem w ciągu drogi ekspresowej S7 oraz projektowanie obiektów tunelowych w ramach budowy S52 Północnej Obwodnicy Krakowa. Autorka wystąpienia opowie o pracach związanych z realizacją tych kontraktów. W przypadku tunelu w ciągu tzw. Zakopianki skupi się na takich zagadnieniach, jak: metody drążenia tunelu, badania konieczne do wykonania w trakcie realizacji oraz przeszkody napotkane podczas budowy. Tunele planowane do realizacji w ciągu S52 zostaną zaś przedstawione w aspekcie danych do projektowania  i wskazań do budowy obiektów, wstępnie przyjętych rozwiązań koncepcyjnych oraz harmonogramu realizacji inwestycji.

Izabela Furtak, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Oddział w Krakowie

Od 2002 r. pracuje w GDDKiA w Krakowie w wydziale mostów. Zajmuje się przygotowaniem i realizacją inwestycji mostowych, tj. przygotowaniem dokumentów przetargowych, dokumentacji projektowej oraz nadzorem nad realizacją zadań mostowych. Obecnie jest kierownikiem zespołu ds. przygotowania i realizacji inwestycji. W grudniu 2018 r. została jej powierzona przez Wojewodę Małopolskiego funkcja urzędnika bezpieczeństwa tunelowego.

prof. dr hab. inż. Kazimierz Furtak, Politechnika Krakowska

Absolwent i wieloletni pracownik Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Krakowskiej, dziekan Wydziału Inżynierii Lądowej w latach 1996–1999 i 1999–2002, prorektor PK w latach 2002–2008, rektor PK w latach 2008–2012 i 2012–2016, obecnie kierownik Katedry Budowy Mostów i Tuneli tamże. Zawodowo związany również m.in. z Politechniką Świętokrzyską, „Transprojektem” i „Mostostalem” Kraków oraz Pracownią Projektową Krakowskiego Zarządu Dróg, Kieleckim Przedsiębiorstwem Robót Mostowych. Przewodniczący Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN, przewodniczący Komisji Budownictwa Oddziału Krakowskiego PAN, przewodniczący Komisji Nauk Technicznych PAU, członek Ukraińskiej Akademii Budownictwa, przewodniczący Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych, przewodniczący Koła Seniorów AZS Kraków. Autor lub współautor ponad 300 publikacji naukowych i 130 artykułów. Jego zainteresowania naukowe oscylują szczególnie wokół zagadnień obejmujących budowę mostów i tuneli, badania konstrukcji i materiałów, konstrukcji betonowych i drewnianych, wzmacnianie i modernizację konstrukcji mostowych. W 2019 r. otrzymał tytuł i godność doktora honoris causa Politechniki Świętokrzyskiej.

Drążenie głębokich szybów dla kanalizacji, wentylacji i parkingów podziemnych

Prezentacja będzie dotyczyła podziemnych parkingów U-park. Jest to odpowiedź na coraz większe zapotrzebowanie w zakresie miejsc parkingowych w miejscach o ograniczonych powierzchniach, szczególnie w dzielnicach biurowych czy mieszkalnych o gęstej zabudowie.

Paweł Kraciuk, Herrenknecht AG

Od prawie dwóch lat pracownik firmy Herrenknecht AG, gdzie z zainteresowaniem poznaje technologie bezwykopowe oraz poszczególne etapy realizacji projektów. Pracuje jako asystent Dymitra Petrow-Ganewa, dyrektora sprzedaży firmy na Europę Wschodnią i Centralną.

Grzegorz Krajewski, Instytut Techniki Budowlanej

Ukończył wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej w specjalizacji ciepłownictwo, ogrzewnictwo i wentylacja oraz podyplomowe studia na kierunku Bezpieczeństwo Budowli w Szkole Głównej Służby Pożarniczej. Od 2007 r. pracownik Zakładu Badań Ogniowych Instytutu Techniki Budowlanej na stanowisku specjalisty inż.-tech., a następnie asystenta. Autor i współautor ponad 150 opinii technicznych w zakresie wentylacji pożarowej obiektów budowlanych, analiz numerycznych rozprzestrzeniania się dymu i ciepła oraz badań związanych z odbiorami i regulacją systemów bezpieczeństwa pożarowego. Autor ponad 20 artykułów opublikowanych w prasie branżowej oraz ponad 30 referatów wygłoszonych na krajowych i międzynarodowych konferencjach w zakresie bezpieczeństwa pożarowego oraz inżynierii wiatrowej. Współautor instrukcji ITB nr 493/2015 Systemy wentylacji pożarowej garaży. Projektowanie, ocena i odbiór.” Kierownik i główny referent tematów statutowych jak i projektów finansowanych z UE. Jest członkiem komitetu CEN TC191/S.C.!/WG9. Przygotowywał materiały oraz prowadził wykłady na kursie „Projektowanie systemów wentylacji pożarowej w obiektach budowlanych.” organizowanym przez Instytut Techniki Budowlanej w latach 2011-2015.

Zastosowanie automatycznego monitoringu przy realizacji głębokich wykopów w sąsiedztwie zabudowy miejskiej

W obecnych czasach na terenach miast pozostaje coraz mniej miejsca do zabudowy, dlatego też inwestorzy szukają dodatkowej powierzchni użytkowej również pod ziemią. Podobna tendencja występuje także w odniesieniu do potrzeb rozwijania komunikacji miejskiej, która również coraz częściej przenoszona jest pod ziemię. Wszystkie te aspekty rozwoju infrastruktury, tak kubaturowej jak i komunikacyjnej wiążą się z potrzebą wykonywania głębokich wykopów w sąsiedztwie istniejącej już zabudowy. Każdorazowo przy realizacjach tego typu koniecznym jest monitorowanie przemieszczeń obudów wykopów wraz z istniejącą zabudową znajdującą się w strefie oddziaływania wykopu. Odpowiednio zaprojektowany system automatycznego monitoringu znacząco minimalizuje ryzyko wystąpienia awarii obudów wykopu oraz uszkodzenia lub zniszczenia sąsiadującej zabudowy.
W ramach referatu przedstawione zostaną główne wpływy/skutki, które niesie za sobą wykonywanie głębokich wykopów na terenach miejskich oraz nowoczesne sposoby zdalnego monitorowania tychże wpływów poprzez automatyczne pomiary przemieszczeń obudów wykopów oraz sąsiednich obiektów znajdujących się w strefie wpływu wykopu. Omówiony będzie także autorski system pomiarowy posadowienia na budowie The HUB w Warszawie.
Przytoczone w trakcie wystąpienia przykłady oraz systemy pomiarowe ukażą, jak ważne jest kompleksowe podejście do problemu głębokiego wykopu w terenie zurbanizowanym poprzez integrację projektowania, wykonawstwa oraz monitoringu oddziaływań. Kompleksowe podejście do tematu głębokich wykopów w terenie zurbanizowanym umożliwia bezpieczne przeprowadzenie inwestycji, zastosowanie rozwiązań niosących za sobą oszczędności ekonomiczne oraz skracające czas wykonania części podziemnej. Połączenie wszystkich tych elementów umożliwia także wykonywanie analiz wstecznych (Back Analysis), dzięki którym możliwe jest gromadzenie niezbędnych danych do optymalizacji kolejnych projektów.
Prezentowane techniki zdalnego i automatycznego monitoringu wykonane zostały przy okazji realizacji prowadzonych przez Keller Polska.

Andrzej Kruczek, Lloyd Acoustics Polska

Absolwent Wydziału Budownictwa Lądowego Politechniki Krakowskiej (specjalność: technologia i organizacja budowy). Został laureatem nagrody Kreator Budownictwa Roku 2016. Od blisko 13 lat jest związany z realizacją kompleksowych programów badawczych fundamentów głębokich, a od dwóch lat zajmuje się także monitoringiem geotechnicznym i strukturalnym.
Dwa lata temu związał się zawodowo z firmą Lloyd Acoustics Polska, w której pracuje na stanowisku dyrektora zarządzającego. Uczestniczy w wielu konferencjach branżowych oraz panelach dyskusyjnych. Brał udział w niezliczonych projektach związanych z próbnymi obciążeniami pali.

Koncepcja zabezpieczeń przeciwpożarowych podziemnych obiektów kolejowych (na przykładzie tunelu średnicowego w Łodzi)

Damian Kubera, F&K Consulting Engineers sp. z o.o., sp. k

Sieć metra w  Warszawie – budowa M2

dr inż. Jerzy Lejk, Metro Warszawskie sp. z o.o.

Absolwent Wydziału Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej, gdzie uzyskał tytuł mgr inż. budownictwa lądowego. Pracę zawodową rozpoczął w Biurze Planowania Rozwoju Warszawy, a następnie zdobywał wiedzę i doświadczenie pracując w UW w Warszawie, Zarządzie Dróg Miejskich i Budimex S.A. W latach 1994–1999 był wiceprezydentem Miasta Stołecznego Warszawy.
W Metrze Warszawskim pracuje od 2002 r., początkowo jako zastępca dyrektora, a następnie jako członek zarządu. W zarządzie spółki zajmował się problematyką rozbudowy metra oraz zagadnieniami jego eksploatacji. Wraz z zespołem składającym się z przedstawicieli wydziałów Urzędu m.st. Warszawy i Metra Warszawskiego sp. z o.o., przygotował i wdrożył do realizacji inwestycję „Bielański odcinek I linii metra w Warszawie”. Od stycznia 2006 r. pełni funkcję prezesa zarządu spółki, jest odpowiedzialny za nadzór i realizację dużych projektów inwestycyjnych, którymi są: II linia metra oraz zakup 35 nowych pociągów.
W 2007 r. ukończył studia podyplomowe MBA dla inżynierów. Uczestniczył w wielu specjalistycznych szkoleniach zawodowych z zakresu budownictwa i ochrony środowiska w aspekcie przepisów UE, prawa zamówień publicznych oraz prowadzenia procesów inwestycyjnych. Od 2013 r. wykłada na Politechnice Warszawskiej na wydziale Inżynierii Lądowej.

Zawartość Bazy Danych Geologiczno-Inżynierskich (BDGI), prowadzonej przez PIG-PIB na potrzeby rozwoju systemu transportu miasta Krakowa, w tym budowy metra

dr Edyta Majer, Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy

Geolog inżynierski i środowiskowy. Posiada praktyczne doświadczenie zdobyte w trakcie realizacji licznych projektów i dokumentacji. Autorka wielu opinii, ekspertyz oraz pozycji o charakterze instrukcji, poradników i wytycznych w zakresie składowisk odpadów, terenów zdegradowanych i ich rekultywacji oraz dokumentowania podłoża budowlanego pod inwestycje kubaturowe i infrastrukturalne. Współautorka baz danych i atlasów geologiczno-inżynierskich w skali 1:10 000. Prowadziła badania na składowiskach w Bełchatowie, Tarnowskich Górach, Miasteczku Śląskim, Kozienicach, Adamowie, Iwinach dla największych kopalni i przedsiębiorstw w kraju. Konsultant z zakresu prawa geologicznego i górniczego oraz ochrony środowiska w zakresie składowisk odpadów. W latach 2003–2008 w Instytucie Techniki Budowlanej pełniła funkcje kierownicze w laboratorium, które posiada certyfikat akredytacji Polskiego Centrum Akredytacji. Od roku 2008 pracuje w Państwowym Instytucie Geologicznym – PIB, w latach 2016–2017 jako zastępca dyrektora PIG-PIB. Członek Zarządu Polskiego Komitetu Geologii Inżynierskiej i Środowiska, wiceprezes Stowarzyszenia Instytut Remediacji Terenów Zanieczyszczonych, członek Komisji Technicznej nr 254 Polskiego Komitetu Normalizacyjnego, Członek Komisji Dokumentacji Geologiczno-Inżynierskich przy Ministrze Środowiska. 

Prognozowanie przemieszczeń podłoża gruntowego z wykorzystaniem współczesnych narzędzi numerycznych

prof. dr hab. inż. Hanna Michalak, Politechnika Warszawska

Transport Hyperloop – wizja czy rzeczywistość?

Łukasz Mielczarek, Hyper Poland sp. z o.o.

Absolwent Wydziału Budownictwa Architektury i Inżynierii Środowiska Politechniki Łódzkiej na kierunku budownictwo. Projektant mostów, wiaduktów oraz tunelu trasy WZ w Łodzi. Od 12 lat zaangażowany w budownictwo mostowe w firmie Mosty Łódź S.A. Od czasu ogłoszenia idei Hyperloop przez Elona Muska wraz z zespołem Hyper Poland prowadzi prace nad rozwiązaniami tuneli próżniowych. Jest autorem koncepcji budowy ośrodka doświadczalnego oraz toru próżniowego na terenie Instytutu Kolejnictwa w Żmigrodzie oraz współtwórcą patentów związanych z integracją systemu Hyperloop i kolei konwencjonalnej.

Trasa Łagiewnicka – tunelowe połączenie międzydzielnicowe

Trasa Łagiewnicka to jedna z najważniejszych inwestycji drogowych realizowanych obecnie w stolicy Małopolski. 3,5-kilometrowa droga, powstająca na południu Krakowa, w przyszłości stanie się ważną częścią trzeciej obwodnicy miasta. W ciągu trasy budowanych jest aż siedem tuneli komunikacyjnych – sześć drogowych i jeden tramwajowy. Ich łączna długość to ponad 2,4 km. 
W referacie – oprócz harmonogramu inwestycji – przedstawiony zostanie wpływ przedsięwzięcia na układ komunikacyjny miasta, wskazane będą rozwiązania komunikacyjne i geometryczne układu drogowego i tramwajowego, a także konstrukcyjne głównych obiektów realizowanych w ramach budowy Trasy Łagiewnickiej. Omówiony zostanie również plan zagospodarowania przestrzeni dla mieszkańców. Podczas wystąpienia zaprezentowane będą także wizualizacje gotowej trasy.

Krzysztof Migdał, Trasa Łagiewnicka S.A. w Krakowie

Absolwent Politechniki Krakowskiej. Współautor Studium Systemu Podstawowych Tras Rowerowych Miasta Krakowa, pełnomocnik ds. realizacji projektu (MAO) „Przebudowa linii tramwajowej na odcinku Rondo Mogilskie–al. Jana Pawła II–Plac Centralny wraz z systemem sterowania ruchem w Krakowie”, członek zespołu zadaniowego ds. zagadnienia budowy metra w Krakowie. Obecnie pełni funkcję inżyniera kontraktu pn. „Budowa Trasy Łagiewnickiej w Krakowie od skrzyżowania z ul. Grota Roweckiego do skrzyżowania z ul. Beskidzką i z ul. Halszki wraz z budową odcinka linii tramwajowej”. Od 2017 r. jest członkiem zarządu Trasa Łagiewnicka S.A. Posiada uprawnienia w zakresie kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń w specjalności konstrukcyjno-budowlanej oraz uprawnienia do projektowania.

Przemieszczenia infrastrukturalnych budowli podziemnych wywołane realizacją głębokiego wykopu

Obiekty infrastruktury komunikacyjnej, a w szczególności metro, stanowią niezaprzeczalnie czynnik miastotwórczy i bodziec do rozwoju miasta. W Warszawie, po wybudowaniu centralnego odcinka drugiej linii metra, w jej najbliższym sąsiedztwie powstają, jak grzyby po deszczu, nowe biurowce i budynki mieszkaniowe. Każda z tych nowych inwestycji rozpoczyna się od wykonania głębokiego wykopu, w którym mieścić się będą wielokondygnacyjne garaże podziemne. Realizacja głębokich wykopów w sąsiedztwie istniejących, intensywnie eksploatowanych tuneli i stacji metra, a w szczególności przemieszczenia przez nie powodowane, niosą ze sobą ryzyko zagrożenia bezpiecznego użytkowania tych obiektów.
W referacie omówione zostaną przykłady głębokich wykopów realizowanych w centrum Warszawy, w bezpośrednim sąsiedztwie obiektów pierwszej i drugiej linii metra. Autorka zaprezentuje wyniki pomiarów rzeczywistych przemieszczeń pionowych tuneli i stacji metra prowadzonych w trakcie głębienia tych wykopów. Przedstawiona zostanie analiza wartości przemieszczeń oraz wnioski dotyczące wpływu realizacji głębokich wykopów na sąsiadujące z nimi obiekty komunikacyjne miejskiej infrastruktury podziemnej.

dr inż. Monika Mitew-Czajewska, Politechnika Warszawska

Od 2000 r. pracuje w Zakładzie Geotechniki i Budowli Podziemnych Instytutu Dróg i Mostów Politechniki Warszawskiej. Od 2014 r. jest Przewodniczącą Podkomitetu Budownictwa Podziemnego Polskiego Komitetu Geotechniki i przedstawicielem Polski w Zgromadzeniu Ogólnym Narodów na Kongresach WTC. 

Nowoczesna technologia iniekcyjnego uszczelnienia tuneli

Metro odgrywa bardzo ważną rolę we współczesnych, rozrastających się aglomeracjach miejskich. W Europie jest już bardzo popularnym środkiem transportu, w Polsce wciąż dojrzewa, ale stopniowo zyskuje coraz więcej zwolenników. Konsekwencją tego trendu są plany rozbudowy jedynego systemu kolei podziemnej w Polsce, działającego w Warszawie. Przed tak skomplikowanym przedsięwzięciem, jakim jest budowa metra, stawia się wiele wymagań. Wśród nich jest m.in. ograniczenie do minimum ingerencji w przestrzeń nadziemną oraz wykorzystanie nowoczesnych rozwiązań techniki budowlanej, które mają za zadanie przyspieszyć i usprawnić budowę systemu metra.
Jedną z technologii, która pomaga osiągnąć te cele, jest proces uszczelniania tuneli, o którym w swoim wystąpieniu opowie przedstawiciel przedsiębiorstwa budowlanego COVER, które zmierzyło się z tym zadaniem w 2017 r. Referat przyniesie odpowiedzi m.in. na pytania o czaso- i kosztochłonność metod tradycyjnych oraz alternatywę dla nich.

Paweł Mróz, COVER

Ukończył studia w specjalności geotechnik na wydziale budownictwa Politechniki Gdańskiej. Swoje bogate doświadczenie inżyniera budowy i geotechnika uzyskał, pracując na obiektach infrastruktury (m.in. w oczyszczalni ścieków, kopalni węgla czy przy budowie metra). Specjalizuje się w naprawach konstrukcji, stabilizacji gruntu oraz uszczelnień metodami iniekcji. Zdobył uprawnienia budowlane do kierowania robotami budowlanymi w specjalności konstrukcyjno-budowlanej bez ograniczeń i w tym roku zamierza samodzielnie poprowadzić swoją pierwszą budowę. Na co dzień angażuje się w zaawansowane projekty, uczestnicząc aktywnie w rozwiązywaniu różnorodnych problemów budowlanych.

Analiza numeryczna długotrwałych efektów wywołanych drążeniem tunelu tarczą EPB

Zmiana warunków hydraulicznych w podłożu gruntowym wywołana drążeniem tunelu może mieć niekorzystny wpływ na otoczenie. Mimo wielu dowodów na to, że długotrwałe osiadania terenu wywołane drążeniem tunelu mogą stanowić nawet 90% osiadania całkowitego, zagadnienie to jest rzadko przedmiotem badań. W referacie przedstawione zostaną analizy numeryczne długotrwałych efektów wywołanych drążeniem tunelu tarczą wyrównanych ciśnień gruntowych (ang. Earth Pressure Balance, EPB) w bardzo ściśliwym podłożu gruntowym o niskiej wodoprzepuszczalności.
Złożoność technologii EPB została odwzorowana przez trójwymiarowy model numeryczny, w którym uwzględniono sekwencję kroków odpowiednio dla ciśnienia podparcia przodka, urabiania ośrodka gruntowego, instalacji obudowy oraz iniekcji w ogonie tarczy. Do opisania hydromechanicznej odpowiedzi ośrodka gruntowego wykorzystano nieliniowy, nieodwracalny, anizotropowy model hypoplastyczny. Natomiast geometria modelu obliczeniowego oraz parametry technologiczne zostały zaczerpnięte z rzeczywistego tunelu wydrążonego w Bangkoku.
W celu pogłębienia aktualnego stanu wiedzy przeanalizowane zostaną także pozytywne oraz negatywne aspekty związane z długotrwałym wpływem technologii EPB na podłoże gruntowe oraz obudowę tunelu.

dr inż. Maciej Ochmański, Politechnika Śląska

Absolwent Wydziału Budownictwa Politechniki Śląskiej, gdzie aktualnie jest zatrudniony jako nauczyciel akademicki. W 2016 r. obronił rozprawę doktorską pt. „Numerical analyses of the effects of tunnels construction”, uzyskując stopień doktora nauk technicznych w dyscyplinie budownictwo. Praca nad rozprawą była prowadzona na mocy umowy o podwójnym programie doktoryzowania, zawartej pomiędzy Politechniką Śląską a Uniwersytetem Cassino i południowego Lazio we Włoszech.
Jest autorem lub współautorem kilkudziesięciu publikacji w czasopismach technicznych, w tym kliku z tzw. listy filadelfijskiej. Swoje badania przedstawiał zarówno na krajowych, jak i międzynarodowych konferencjach naukowych, m.in. na 6. Międzynarodowym Sympozjum Charakterystyki Deformacji Geomateriałów (IS-Buenos Aires 2015) w Buenos Aires czy 13. Międzynarodowej Konferencji “Budownictwo podziemne” i 3. Wschodnioeuropejskiej Konferencji Tunelowania w Pradze. Ponadto został dwukrotnie wybrany do reprezentacji Polski na Europejskiej Konferencji Młodych Inżynierów Geotechników, w 2014 r. w Barcelonie oraz w 2015 r. w Durham. Jestem recenzentem takich czasopism, jak: Géotechnique, Computers and Geotechnics czy Soils and Foundations.
Przedmiotem zainteresowań zawodowych autora są prace badawcze dotyczące wykorzystania zaawansowanych modeli numerycznych do analizy efektów budowy tuneli, zautomatyzowanych modeli obliczeniowych tuneli drążonych metodą zmechanizowaną, interakcji maszyny TBM z ośrodkiem gruntowym, odpowiedzi sejsmicznej konstrukcji obudowy tuneli, implementacji modeli konstytutywnych w języku Fortran, a także efektywności systemu iniekcji strumieniowej oraz predykcji średnicy kolumn jet grouting.

.

Duże projekty tunelowe na przykładzie Tunelu Średnicowego w Łodzi

Dymitr Petrow-Ganew, Herrenknecht AG

Absolwent Wydziału Mechanicznego Politechniki Łódzkiej ze specjalnością Maszyny Robocze Ciężkie. Jest prekursorem technologii bezwykopowych w Europie Wschodniej. Od 1993 r. zajmował się promocją horyzontalnych przewiertów sterowanych HDD (ang. Horizontal Directional Drilling) w Polsce. Od 2003 r. pracuje w niemieckiej firmie Herrenknecht AG na stanowisku dyrektora handlowego odpowiedzialnego za rynki Europy Wschodniej i Centralnej. Dostarczał na polski rynek m.in. głowice TBM dla Metra Warszawskiego i do budowy tunelu pod Martwą Wisłą w Gdańsku (o średnicy 12,5 m). Jest uczestnikiem ponad 100 konferencji na temat infrastruktury podziemnej i technologii bezwykopowych oraz autorem kilkudziesięciu publikacji i referatów dotyczących mikrotunelowania i tarcz TBM (ang. Tunnel Boring Machine).
Jest członkiem międzynarodowych organizacji ISTT, ITA AITES oraz członkiem Podkomitetu Budownictwa Podziemnego Polskiego Komitetu Geotechniki.

Wykorzystanie wyników monitoringu do weryfikacji wielokryterialnych analiz numerycznych dotyczących głębokich posadowień i obiektów infrastruktury podziemnej

W ostatnich latach dynamicznie rozwijająca się infrastruktura podziemna miast wymaga przeprowadzania wielokryterialnych skomplikowanych analiz na etapie projektowym oraz większej dokładności technik pomiarowych, zwiększających niezawodność i bezpieczeństwo obiektów. Analiza numeryczna może być m.in. wykorzystywana do prognozowana przemieszczeń w poszczególnych etapach realizacji obiektu i pozwala na odpowiednią lokalizację punktów pomiarowych, ale powinna być zweryfikowana na podstawie wyników monitoringu. W przypadku określania oddziaływania na inwestycje sąsiednie jest wymagane prowadzenie monitoringu wyprzedzającego (przed rozpoczęciem inwestycji), często z wykorzystaniem nietypowych lokalizacji punktów pomiarowych wynikających z indywidualnego charakteru pracy konstrukcji.
Niewystarczający monitoring obiektów doprowadza często do powstania przecieków i niespodziewanych awarii, którym można by było zapobiec. Wystąpienie ich może powodować zagrożenie dla mieszkańców oraz wysokie koszty usunięcia ich skutków. Nowoczesne metody monitorowania, dają nowe możliwości, pozwalające na szybką i precyzyjną lokalizację awarii. Monitoring może wykorzystywać wiele różnych technologii, począwszy od termomonitoringu i skaningu laserowego, poprzez różnego rodzaju tensometry i inklinometry oraz czujniki ciśnienia, a skończywszy na klasycznych pomiarach geodezyjnych. Skuteczność monitoringu zależy m.in. od lokalizacji i zagęszczenia punktów pomiarowych, których liczba determinuje koszty ich montażu oraz późniejszej eksploatacji. W referacie przedstawione zostaną doświadczenia z wykonanych numerycznych modeli obliczeniowych wybranych obiektów, odzwierciedlające lokalne uwarunkowania geotechniczne i istniejącą infrastrukturę. Zaproponowany będzie także określony tok postępowania związany z konstrukcją modeli, projektem monitoringu oraz przebiegiem i weryfikacją obliczeń numerycznych, pozwalający na praktyczne wykorzystanie uzyskanych wyników. Prelegent zwróci również uwagę na czynniki mające istotny wpływ na końcowe wyniki prowadzonych analiz.

dr hab. inż. Paweł Popielski, prof. PW, Politechnika Warszawska

Profesor Politechniki Warszawskiej, hydrotechnik. Absolwent Politechniki Warszawskiej w specjalności budownictwo hydrotechniczne. Od roku 2014 kierownik Zakładu Budownictwa Wodnego i Hydrauliki, do roku 2016 dyrektor Centrum Analiz Geo i Hydrotechnicznych Instytutu Badań Stosowanych PW. Zawodowo pracuje nad: zastosowaniem zaawansowanych symulacji numerycznych w problemach: geotechniki, hydrotechniki i inżynierii środowiska; oceną stanu technicznego obiektów na podstawie prowadzonego monitoringu i zgodności danych pomiarowych z wynikami modelowania matematycznego; analizą oddziaływań głębokich posadowień na obiekty budowlane i wodę gruntową w środowisku zurbanizowanym oraz ustalaniem wartości granicznych dla prowadzonego monitoringu; weryfikacją parametrów przyjmowanych w modelowaniu matematycznym; wykorzystaniem nowoczesnych metod pomiarowych (np. skaning laserowy, termomonitoring) do generacji danych i weryfikacji wyników modelowania matematycznego; uwzględnianiem w obliczeniach i analizie dotyczącej bezpieczeństwa obiektów budowlanych zmian w stosunkach wód gruntowych i zjawisk zachodzących w gruncie, a spowodowanych przez filtrującą wodę (erozja, sufozja, kolmatacja).
Współorganizator i wykonawca pierwszych w Polsce pomiarów szczelności ścian szczelinowych z wykorzystaniem metody termomonitoringu.

Prognozowanie przemieszczeń podłoża gruntowego z wykorzystaniem współczesnych narzędzi numerycznych

dr inż. Paweł Przybysz, Politechnika Warszawska

prof. dr hab. inż. Anna Siemińska-Lewandowska, Politechnika Warszawska

Od 1 stycznia 2014 r. pełni funkcję kierownika Zakład Geotechniki i Budowli Podziemnych na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej. Przez wiele lat była przewodniczącą Podkomitetu Budownictwa Podziemnego PKG. Reprezentuje Polskę w zarządzie organizacji ITA-AITES (Międzynarodowego Stowarzyszenia Budowy Tuneli oraz Przestrzeni Podziemnej). Specjalizuje się w obszarze budownictwa podziemnego i szeroko pojętej geoinżynierii. Brała udział m.in. w opracowywaniu ekspertyz i opiniowaniu Założeń Techniczno-Ekonomicznych I linii metra, ocenie stanu technicznego tunelu Trasy W-Z w Warszawie, ocenie wpływu prowadzenia głębokich wykopów na otoczenie dla powstających w stolicy wysokich budynków. Jest współautorką projektów budowlanych, technicznych i wykonawczych ścian szczelinowych dla wielu obiektów biurowych, usługowych i mieszkalnych. Autorka wielu publikacji naukowych, m.in. książki „Głębokie wykopy. Projektowanie i wykonawstwo”.

Specyfika drgań generowanych w tunelach komunikacyjnych w porównaniu z drganiami od transportu naziemnego i jej praktyczne konsekwencje

Zarówno eksploatacji środków transportu drogowego, jak i szynowego towarzyszy powstawanie hałasu i drgań. Dzieje się to niezależnie od tego, czy eksploatacja ma miejsce pod ziemią (w tunelach), czy też dotyczy transportu naziemnego. Różnice związane z generowaniem hałasu są oczywiste – w pierwszym przypadku zostaje on zamknięty w tunelu i nie wydostaje się drogą powietrzną do środowiska, a w drugim emitowany jest do otoczenia. Rodzi się zatem pytanie, czy zjawiska związane z generowaniem i propagacją drgań oraz ich wpływem na budynki również nie różnią się w przypadku transportu podziemnego w porównaniu z transportem naziemnym.
Podczas prezentacji przedstawione zostaną wyniki badań świadczące o tym, że przebieg zjawiska propagacji drgań w gruncie oraz sposób reakcji konstrukcji budynków na drgania różnią się znacząco w zależności od tego, czy źródło drgań znajduje się pod ziemią, czy też na powierzchni. Uwaga zostanie również zwrócona na praktyczne znaczenie tych różnic w pomiarach drgań i ocenach wpływu drgań na budynki oraz ludzi w budynkach.

prof. dr hab. inż. Krzysztof Stypuła, Politechnika Krakowska

Absolwent Wydziału Leśnego Wyższej Szkoły Rolniczej w Krakowie i Wydziału Budownictwa Lądowego Politechniki Krakowskiej. Prowadzi badania z dziedziny statyki i dynamiki budowli, dynamiki gruntów oraz ochrony środowiska przed wibracjami, jest współautorem polskich norm dotyczących wpływu drgań na budynki i na ludzi w budynkach. Autor lub współautor ponad 180 publikacji krajowych i zagranicznych, w tym kilku monografii np. „Drgania mechaniczne wywołane eksploatacją metra płytkiego i ich wpływ na budynki” (K. Stypuła), „Zapewnienie komfortu wibracyjnego ludziom w budynkach narażonych na oddziaływania komunikacyjne” (J. Kawecki, K. Stypuła).Organizator corocznych seminariów „WIBROSZYN”, wiceprzewodniczący cyklicznych konferencji „INFRASZYN” oraz „Ekologia a Budownictwo”. Wykonawca ponad 160 prac naukowo-badawczych (10 grantów), w tym: cykl kilkudziesięciu prac dotyczących drgań wywołanych budową i eksploatacją warszawskiego metra oraz drgań kolejowych; obliczenia sejsmiczne do projektu metra w Algierii; obliczenia dynamiczne estakady dworca w Częstochowie; analizy ochrony przed drganiami do projektów kilkudziesięciu budynków w sąsiedztwie linii kolejowych, tramwajowych i metra; prognozy wpływu na budynki drgań wywołanych budową i eksploatacją dróg i autostrad; projektu wibroizolacji nawierzchni w kolejowym tunelu średnicowym w Warszawie oraz nawierzchni metra na odcinku bielańskim I linii metra w Warszawie, a także nawierzchni tramwajowych w Warszawie (np. ul. Mickiewicza, trasa W-Z z mostem Śląsko-Dąbrowskim) i Krakowie (ul. Mogilska), nowej wibroizolacji Dworca Stacji Katowice Osobowa i Kraków Główny, a także Dworca Centralnego w Warszawie i podziemnego Dworca Łódź Fabryczna, wibroizolacji wielu budynków z aparaturą wrażliwą na drgania, w tym budynku Radia Kraków czy synchrotronu budowanego dla UJ. Współautor wytycznych projektowania budynków w warunkach występowania wpływów parasejsmicznych wywołanych budową i eksploatacją metra. Współautor 1 patentu. Za swoje prace pięciokrotnie otrzymywał nagrody Ministrów Szkolnictwa Wyższego oraz Infrastruktury. Jest także laureatem nagrody im. prof. Stefana Bryły (2004) i Medalu im. Prof. Romana Ciesielskiego (2010). Członek wielu organizacji naukowych m.in.: Sekcji Mechaniki Konstrukcji i Sekcji Inżynierii Komunikacyjnej Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN, Komisji Budownictwa Oddziału Krakowskiego PAN, Zarządu Polskiej Grupy Inżynierii Sejsmicznej PAN, Komitetu Nauki PZITB oraz Rady Naukowo-Konsultacyjnej Metra Warszawskiego, był także członkiem Rady Naukowej Kolei Dużych Prędkości w PKP PLK S.A. Jest przewodniczącym Komitetu Ekologii PZITB. Autor licznych wierszy o tematyce społecznej, obyczajowej i politycznej. 

Rozwój budownictwa podziemnego na przykładzie Singapuru

Sebastian Szafarczyk, ARUP

Budowa tuneli kolejowych w warunkach fliszu karpackiego

prof. dr hab. inż. Antoni Tajduś, Akademia Górniczo-Hutnicza

Specjalista w dziedzinie geotechniki i inżynierii skalnej oraz autor ponad 350 publikacji, monografii i książek z tego zakresu. Pod jego kierunkiem zrealizowano około 350 ekspertyz wykonanych na zlecenie przemysłu. Jest autorem 8 patentów, kierownikiem i wykonawcą 16 projektów badawczych (grantów). Wypromował 9 doktorów oraz był recenzentem kilkunastu przewodów doktorskich i habilitacyjnych. W zakresie zastosowania metod matematycznych i numerycznych dla rozwiązywania problemów geomechanicznych w masywach skalnych i gruntowych, stworzył i kieruje własną szkołą naukową składającą się z jego wychowanków (5 wypromowanych doktorów i jeden profesor z tego zakresu), która zyskała liczącą się pozycję w skali krajowej, a przez swoje publikacje i udział w najważniejszych konferencjach międzynarodowych, wnosi istotny wkład do nauki światowej. 

Wykorzystanie przestrzeni podziemnej do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju

Olivier Vion, ITA-AITES

Zastosowanie automatycznego monitoringu przy realizacji głębokich wykopów w sąsiedztwie zabudowy miejskiej

W obecnych czasach na terenach miast pozostaje coraz mniej miejsca do zabudowy, dlatego też inwestorzy szukają dodatkowej powierzchni użytkowej również pod ziemią. Podobna tendencja występuje także w odniesieniu do potrzeb rozwijania komunikacji miejskiej, która również coraz częściej przenoszona jest pod ziemię. Wszystkie te aspekty rozwoju infrastruktury, tak kubaturowej jak i komunikacyjnej wiążą się z potrzebą wykonywania głębokich wykopów w sąsiedztwie istniejącej już zabudowy. Każdorazowo przy realizacjach tego typu koniecznym jest monitorowanie przemieszczeń obudów wykopów wraz z istniejącą zabudową znajdującą się w strefie oddziaływania wykopu. Odpowiednio zaprojektowany system automatycznego monitoringu znacząco minimalizuje ryzyko wystąpienia awarii obudów wykopu oraz uszkodzenia lub zniszczenia sąsiadującej zabudowy.
W ramach referatu przedstawione zostaną główne wpływy/skutki, które niesie za sobą wykonywanie głębokich wykopów na terenach miejskich oraz nowoczesne sposoby zdalnego monitorowania tychże wpływów poprzez automatyczne pomiary przemieszczeń obudów wykopów oraz sąsiednich obiektów znajdujących się w strefie wpływu wykopu. Omówiony będzie także autorski system pomiarowy posadowienia na budowie The HUB w Warszawie.
Przytoczone w trakcie wystąpienia przykłady oraz systemy pomiarowe ukażą, jak ważne jest kompleksowe podejście do problemu głębokiego wykopu w terenie zurbanizowanym poprzez integrację projektowania, wykonawstwa oraz monitoringu oddziaływań. Kompleksowe podejście do tematu głębokich wykopów w terenie zurbanizowanym umożliwia bezpieczne przeprowadzenie inwestycji, zastosowanie rozwiązań niosących za sobą oszczędności ekonomiczne oraz skracające czas wykonania części podziemnej. Połączenie wszystkich tych elementów umożliwia także wykonywanie analiz wstecznych (Back Analysis), dzięki którym możliwe jest gromadzenie niezbędnych danych do optymalizacji kolejnych projektów.
Prezentowane techniki zdalnego i automatycznego monitoringu wykonane zostały przy okazji realizacji prowadzonych przez Keller Polska.

Artur Zachodni, Keller Polska sp. z o.o.

Absolwent Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej – kierunek budownictwo. Zawodowo związany z firmą Keller Polska od 13 lat. Prowadził wiele kompleksowych projektów geotechnicznych, w tym w zakresie głębokich wykopów. Główne z nich to Tunel Pod Martwą Wisłą, Times II we Wrocławiu, The HUB Sienna Towarowa w Warszawie. W latach 2012–2016 pracował jako główny projektant w Oddziale Ścian Szczelinowych w Warszawie, gdzie nadzorował i odpowiadał za prace projektowe związane z głębokimi wykopami. W latach 2016–2018 odpowiadał za zapewnienie jakości na kontrakcie palowym w Kazachstanie w sektorze Gaz & Oil. Obecnie pracuje w biurze technicznym firmy Keller w Gdańsku jako specjalista ds. zabezpieczeń wykopów.